İlk defa 1981 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde bir grup homoseksüel erkekte ve Haiti'den gelen göçmenlerde ender rastlanan Pnömocystitis carinii pnömonisi (PCP) ve Kaposi sarkomu (KS) vakalarının tespit edilmesi ile AIDS hastalığı tanımlanmıştır. Bu enfeksiyonlar tedaviye iyi cevap vermemekte ve hastalık ölümle sonuçlanmaktaydı. Araştırmacılar bu hastalığın daha önce literatürde rastlanmayan yeni bir hastalık olduğu konusunda birleşerek bu yeni hastalığa "AIDS" (Akkiz ımmün Yetmezlik Sendromu, Acquired Immune Deficiency Syndrome) adını vermişlerdir. 1983 yılında AIDS'e neden olan virüs HIV (ınsan ımmün Yetmezlik Virüsü, Human Immune Deficiency) izole edilmiş olup, bu virüs vücudun savunma gücünü zayıflatmakta, yıkmakta ve normal koşullarda tedavi edilebilen hastalıklar, savunma gücü yetersiz kaldığından tedavi edilememektedir.
DÜNYADA HIV/AIDS
DSÖ, (Dünya Sağlık örgütü) Aralık 2002 verilerine göre dünyada 42 milyon HIV ile enfekte kişi olduğunu ve hastalığın tanımlandığı 1981 yılından beri 27.8 milyon kişinin hayatını bu hastalıktan kaybettiğini bildirmektedir.
Aralık 2002 verilerine göre:
HIV/AIDS ile yaşayan:
Total | 42 milyon | |
Erişkin: | 15-49 yaş | 38.6 milyon |
Kadın | 19.2 milyon | |
15 yaş altı | 3.2 milyon |
2002 yılı içinde HIV ile yeni enfekte vakalar:
Total | 5 milyon | |
Erişkin: | 15-49 yaş | 4.2 milyon |
Kadın | 2 milyon | |
15 yaş altı | 800 000 |
2002 yılında AIDS'den Ölenler:
Total | 3.1 milyon | |
Erişkin: | 15-49 yaş | 2.5 milyon |
Kadın | 1.2 milyon | |
15 yaş altı | 610 000 |
TÜRKİYE'DE HIV/AIDS
Tüm dünyada HIV/AIDS vakalarının hızla
arttığı gözlenirken Türkiye'nin bu salgının
dışında kalması beklenmemektedir. ülkemizde
ilk defa 1985 yılında bir AIDS basamağına ulaşmış
ve bir HIV pozitif hasta olduğu bildirilmiş, daha sonra her yıl
HIV/AIDS vaka sayılarında giderek artma gözlenmiştir.
Eldeki verilerin dikkatle incelenmesi ve analizlerin yapılması
ülkemizde yaşanan salgının türü hakkında
bilgi verebilecektir.
ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığı Haziran 2002
verilerine göre 1429 HIV/AIDS vakası vardır. Bunların
431'i AIDS basamağına ulaşmış, 998 kişi
ise HIV pozitiftir. Ancak virüs eğer cinsel temas ile alındı
ise, hastalığın belirtisiz geçen döneminin 8-10
yıl gibi uzun süreli olması, cinsel yolla bulaşan hastalıklar
konusunda kişilerin sağlık kurumlarına yeterli başvurularının
olmamaları, kayıt sistemlerinin yeterli çalışmaması,
bu sayının gerçekleri yansıtmadığını
düşündürmektedir.
Türkiye'de en sık 15-49 yaş arası HIV/AIDS vakalarına
rastlanmaktadır ve erkeklere %68.6, kadınlara % 31.35 oranında
rastlanmaktadır.
Türkiye'de HIV/AIDS vakalarının yıllara
göre dağılımı
(31 Haziran 2002, T.C. Sağlık Bakanlığı)
YILLAR | AIDS | HIV(+) | TOPLAM |
1985 | 1 | 1 | 2 |
1986 | 2 | 3 | 5 |
1987 | 7 | 27 | 34 |
1988 | 9 | 26 | 35 |
1989 | 11 | 20 | 31 |
1990 | 14 | 19 | 33 |
1991 | 17 | 21 | 38 |
1992 | 28 | 36 | 64 |
1993 | 29 | 45 | 74 |
1994 | 34 | 52 | 86 |
1995 | 34 | 57 | 91 |
1996 | 37 | 82 | 119 |
1997 | 38 | 105 | 143 |
1998 | 29 | 80 | 109 |
1999 | 28 | 91 | 119 |
2000 | 46 | 112 | 158 |
2001 | 40 | 144 | 184 |
2002 | 27 | 77 | 104 |
TOPLAM | 431 | 998 | 1429 |